فیلم تولد اژدها, birth of dragon, چگونه اژدها وارد می شود؟

زندگی بروسلی جدا از دنیای سینمایی اش و اژدهایی که در پرده سینماها بود، برای خودش داستانی دارد که به عنوان یک معلم هنرهای رزمی آسیایی در آمریکا در آن نقش آفرینی می کند. حکایت استادی او و اتفاقاتی که در این حین برایش افتاده (که شاید همین اتفاقات باعث کشته شدن مرموز وی هم شد و تا به امروز هم مثل یک معما باقی مانده است) شاید از برخی فیلم های سینمایی او حتی جذاب تر باشد. حتی این زندگی مرموز به پسرش یعنی براندان لی (بازیگر سری فیلم های کلاغ) سرایت کرد.

به طوری که او نیز در دهه 90 میلادی درگذشت. اما متاسفانه باید گفت عوامل فیلم «تولد یک اژدها» نتوانسته‌اند با یک فیلمنامه پیرامون شایعات داستان برهه ای از زندگی این بزرگمرد دنیای هنرهای رزمی را به خوبی به تصویر بکشند. حتی مواردی نیز در فیلم تغییر یافته و با واقعیت زندگی بروسلی همخوانی ندارد. به عنوان مثال می توان به تغییر موقعیت مکانی داستان نام برد که دلیلش چندان مشخص نیست. بروس‌لی در دهه 60 میلادی در اوکلند آمریکا کونگ فو تدریس می‌کرد ولی اتفاقات در فیلم در همین دهه زمانی اما در شهر سانفرانسیسکو جریان دارد. البته اشکالات دیگری در زمینه محتوای فیلمنامه با واقعیت را می توان با یک جست‌وجوی ساده در گوگل یا دیدن مستند زندگی بروس لی که چندسال پیش به اکران در آمد، یافت اما می‌توان از این تغییرات چشم پوشی کرد و آن را به منزله جذاب تر کردن فیلم برای مخاطبان دنیا دانست. به عنوان مثال دلیل تغییرات مکانی فیلم می تواند ملموس تر بودن شهر سانفرانسیسکو برای مخاطبان آسیایی و بین‌المللی این اثر سینمایی است؛ چرا که در هر حال کمپانی بر فروش فیلم فراتر از مرزهای آمریکا حساب ویژه ای باز کرده است.

داستان فیلم تولد اژدها، پیرامون بخشی از زندگی بروسلی است که او و یک کاهن معبد شائولین معروف به نام وانگ جک من با هم ملاقات کردند و طبق ادعای فیلم این دو مبارزه‌ای با هم داشتند. (این مبارزه در جایی در تاریخ به صورت رسمی ثبت نشده و صحت رخ دادن آن مشخص نیست ولی برای سوژه یک فیلم از زندگی لی بی‌شک مناسب است) این‌گونه که به نظر می رسد، بروس لی در دوران نوجوانی خود در این معابد تعالیم خاص کونگ فو می دیده و یک روز از آنجا رانده شده است؛ (علت آن هم خشونت بیش از حد او و کتک زدن یک دانش آموز دیگر تا سرحد مرگ بوده!). بعد از اخراجش خود را به آمریکا تبعید کرده و کونگ فو را با خود به میان آمریکاییان یا به قولی سفیدپوستان آورده است. او با تاسیس باشگاه آموزش هنرهای رزمی در یکی از محله های چینی شهر سانفرانسیسکو (نقاطی که در برخی شهرهای آمریکا وجود دارند و بیش از90در صد اهالی این نواحی را چینی ها و مغازه های چینی تشکیل می دهند). کاری که بروس لی انجام داده، یعنی آموزش کونگ فو در کشورهای غربی، پیش از این در آن تاریخ سابقه نداشته و کونگ فو هیچ گاه فراتر از مرزهای چین پیش نرفته بود. از همین رو بروس لی فکر می کند وانگ جک من برای تنبیه او یا برهم زدن کلاس ها و کاسبی او به این شهر آمده، چرا که از دیدگاه کاهنان اصیل معابد چین و تبت، کونگ فو فقط و فقط متعلق به چین است و کونگ فویی که بروس لی یاد می دهد، آن عصاره و روح آرامش پذیر اصیل را ندارد و با خشونت درهم آمیخته است. دیدار این دو استاد بزرگ در سانفرانسیسکو و جریانات و حوادث پیرامون آن (و البته اضافه کردن چند داستانک رنگ و لعاب دار غیر واقعی برای جذاب تر کردن داستان) تمامیت فیلم تولد اژدها را تشکیل می دهد.

البته مشکل بروس لی در کونگ فو به گفته بیشتر کارشناسان هنرهای رزمی درواقع همین خشونت بی‌حد و مرز در اجرای حرکاتش بود. در بیشتر فیلم های او نیز شاهد فنون رزمی خشن و مرگبار او هستیم و البته این اقدامات خودش پایه ریز سبک جدیدی از دنیای کونگ فو، لااقل در عالم سینما شد. همچنین فیلم های بروس لی بنیان‌گذار سبک فیلم های رزمی در هالیوود بود که بعدها توسط افراد مختلفی چون جت‌لی و جکی چان به اشکال مختلف ادامه یافت.

وانگ درباره بروس لی اشتباه نمی کند و ایرادی که به او و رفتارش دارد غلط نیست ولی نحوه نهی کردن او تا اواخر فیلم راه غلطی است و سپس از طریق بستر چیزی که این دو را به یکدیگر ربط می دهد، یعنی کونگ‌فو ، تعالیم خود را به بروس لی جوان یاد می دهد. وانگ معتقد است بروس‌لی تکنیک را دارد ولی روحیه کونگ فویی اصیل خود را فراموش کرده و در سبک اشتباه خودش زندانی شده است. دیدار این دو نفر که یکی از دنیای سنتی کونگ فو آمده و دیگری قصد دارد این هنر رزمی را به سمت و سوی مدرن ببرد (اعتقاد بروس‌لی این است که هر کس به کونگ‌فو علاقه دارد، شایستگی آموختن آن را نیز دارد) تضادی ایجاد کرده که چالش اصلی فیلم را به دوش می کشد و البته نشان می دهد نگاه لی در اوایل راه پر از ایراد بوده است. داستان عاشقانه کنار ماجرای لی و وانگ که حول یکی از شاگردان آمریکایی بروس لی و یک خدمتکار چینی می چرخد، کمترین نقطه جذابیت فیلم به شمار رفته و تاکید بیش از حد روی آن توجیهی ندارد و فقط فیلم ر ا گاهی به بیراهه می کشاند. ناگفته نماند که البته مدت زمان کوتاه فیلم شاید بدون وجود این داستان فرعی بسیار کوتاه تر می شد ولی خب کارگردان می توانست جایگزین بهتر و درخورتری برای شخصیت بروس لی در طول مدت زمان فیلم پیدا کند، چرا که همان طور که گفته شد زندگی این شخص پر از فراز و نشیب های بسیار و البته رازهای پنهانی بوده که تا به امروز نیز سر به مهر باقی مانده اند.

فیلم از بهترین ترکیب های فلسفه و هنرهای رزمی با یکدیگر است و بخش فلسفی آن، چیزی نیست که مخاطب عام و ناآشنا با کونگ فو آن را نفهمد. تعالیم کونگ فو در فیلم تولد یک اژدها به خوبی به مخاطب انتقال داده می شود و تا حدی دیدگاه افراد مخالف یا بی تفاوت نسبت به این هنر را تغییر می دهد. می توان تولد یک اژدها را یک کلاس درس پایه برای شروع کونگ فو دانست . البته اواخر فیلم این تعالیم تمام شده و تولد یک اژدها تبدیل به یک اثر رزمی-اکشن هالیوودی می شود. در حقیقت دو سکانس مبارزه طولانی در فیلم وجود دارد که باعث شده طرفداران بروس‌لی و هنرهای رزمی دلسرد از فیلم بیرون نیایند ولی طول مدت زمان و نحوه این مبارزات به شکلی نیست که افراد عادی را از فیلم زده کند. البته فیلم بیشتر از آنکه حول شخصیت بروس لی بچرخد، داستان وانگ جک من است و همین مساله هم شاید به مذاق طرفداران استاد چندان خوش نیاید!

همچنین موسیقی تند گیتار الکتریک و راک پس زمینه فیلم به همراه لباس های بازیگران متاسفانه نشان از عدم شناخت کارگردان با محیط های دهه 70 میلادی دارد. تناقضاتی که در طراحی صحنه و لباس با واقعیت آن دوران وجود دارد، از چشمان مخاطب تیزبین سینما پنهان نمی ماند.

مبارزه اول از همان تعالیم فلسفی که گفته شد تشکیل شده و مبارزه دوم اکشن خالصی برای راضی کردن مخاطبان هنرهای رزمی آسیایی است و برای تماشاگر مثل دوش آب سردی می ماند که بعد از تعالیم مبارزه قبلی می گیرد. بازیگران هر دو نقش اصلی فیلم از پس صحنه‌های رزمی به خوبی بر آمده اند و و فیلیپ ان.جی بازیگر نقش بروس لی (که حتما بیشتر از سایر عوامل فیلم زیر نگاه دقیق تماشاگران قرار می گیرد) حرکات بروس لی را به خوبی تقلید می کند ولی در سکانس های رزمی متاسفانه چیزی در چنته ندارد و با اسطوره دوران کونگ فو تفاوت دارد. فیلم تولد یک اژدها بیشتر یک نوستالژی سینمای رزمی برای دوستداران این سبک است تا فیلمی با عناصر هنری که تا مدت‌ها در ذهن باقی بماند. از شخصیت بروس‌لی و زندگی هیجان انگیز او می شود فیلم های به مراتب بهتری ساخت و این اثر می تواند نقطه شروعی برای ساخت یک فیلم بزرگ‌تر باشد. تولد یک اژدها فیلم متوسطی است که رسالت خود را تا حدودی انجام می دهد و از همه مهم تر روایت کننده چگونگی «اژدها شدن» بروس لی و تبدیل او از یک معلم کونگ فوی ساده به تنها اژدهای ماندگار سینمای جهان است.