نقد و بررسی فیلم Inside Job

داستان از آنجایی شروع شد که میزان نقدینگی در نظام بانکی آمریکا کاهش یافت. سپس قیمت مسکن افزایش عجیبی پیدا کرد یا به قول اقتصاد دانان ” انفجار حباب قیمت مسکن“! آغاز شد که به موجب آن مردم توان پرداخت وام های خود را نداشتند و بانک ها هم خانه آنها را مصادره کردند ، اما این خانه ها فروش نرفت و از طرفی بدهی مردم به بانک ها در سال 2007 حدود 1 تریلیون دلار شد و… همه این اتفاقات سبب شد که بانکهای اعطا کننده وام به مردم نظیر ” لمان برادرز ” و ” مریل لینچ ” و ” واشینگتن موچوال ” اعلام ورشکستگی کنند تا شاهد این باشیم که دنیا در یک بحران اقتصادی تازه گرفتار شده است.

شاید بتوان دهه ای را که تجربه کرده ایم ( 2000-2010 ) خشن ترین و بدترین دهه قرن دانست، شروع جنگ های مختلف در افغانستان و عراق، زلزله هایی با قدرت تخریبی فوق العاده بالا، سونامی، و… اما شاید مهمترین اتفاق این دهه را بتوان بحران مالی جهان دانست، بحرانی که شاید مخرب تر از هر جنگ دیگری بود زیرا هیچ کس از ضرر آن در امان نبود. می توان بحران اقتصادی سال 2008 را مهمترین اتفاق 50 سال اخیر  هم به حساب آورد. بحرانی که به موجب آن دولتهای جهان در مجموع مبلغی معادل 20 تریلیون دلار ضرر مالی را تجربه کردند و مردم زیادی شغلشان را از دست دادند و بسیاری حتی بی خانمان شدند. این بحران اقتصادی حتی گریبانگیر سینما نیز شد و شاهد این بودیم که مراسم سالانه اسکار بسیار ساده و با سایه سنگین این بحران برگزار شد. بسیاری بر این باور هستند که این بحران اقتصادی حتی سنگین تر از بحرانی است که در دهه 1930 گریبانگیر آمریکا شد، این بار نیز این بحران به مانند همیشه ابتدا در آمریکا سپس در سطح جهان بوجود آمد.

” چارلی فرگوسن ” مستند سازی است که قبلا با ساخت مستند زیبای ” پایانی وجود ندارد ” توانسته بود نظر مساعد تماشاگران و منتقدان را به همراه داشته باشد. او این بار برای ساخت مستند به سراغ سوژه ای رفته است که حداقل روی کاغذ می توان گفت بسیار پیچیده تر از آن است که بخواهد در 2 ساعت آن را موشکافی کرد و ” فرگوسن ” نیز به این مساله آگاه بوده است بنابراین ترجیح داده است بجای سعی در تحلیل موضوع ،به جاهای مختلف دنیا سفر کند و تاثیرات مخرب این بحران را به تصویر بکشد و به نوعی می توان گفت ، اجازه داده است تصویر بجای انسان صحبت کند. 

فرگوسن ” با زیرکی کامل سعی در برانگیخته کردن احساسات تماشاگران دارد و قصد این را دارد که با زبان ساده به مردم بگوید بحران اقتصادی چه بلایی بر سر آنها آورده است!.او به مانند مستند سازانی مانند ” مایکل مور ” -که همیشه اغراق در کارش بیش از حد معمول است ( به عنوان مثال ” مور ” در فیلم ” سیکو ” نظام پزشکی و دارویی آمریکا را به کل زیر سوال می برد و حتی آن را با کشوری مانند کوبا مقایسه می کرد! به نظرم هر انسانی که کمی درباره جهان اطلاعات داشته باشد می داند که هر چقدر هم که نظام پزشکی آمریکا مشکل داشته باشد دیگر از کوبا که بهتر است! ) بجای دید یک طرفه ترجیح داده به سراغ منبع این مشکل برود و این موضوع را کشف کند که واقعا چه کسی عامل این مشکل بوده است؟

موفقیتی که ” فرگوسن ” در این فیلم بدست آورده این است که تماشاگر در پایان فیلم احساس می کند اطلاعات جدیدی بدست آورده است و مانند مستندهای دیگر با یک پایان مجهول تمام نمی شود. اما نمی توان ” فرگوسن ” و فیلمش را کاملا معصوم دانست! خود شخص ” فرگوسن ” که یک شخص کاملا شناخته شده در دنیای IT است در سال 1996 شرکت خودش به نام Vermeer Technologies را به شرکت مایکروسافت به مبلغ 133 میلیون دلار فروخت. او همچنین مدتی به عنوان مشاور در کاخ سفید فعالیت کرده است و البته در وزارت دفاع هم بوده است!

بنابراین خود او را هم می توان عضوی از عوامل این بحران اقتصادی دانست. با اینحال مستندی که ” فرگوسن ” ساخته است می تواند گوشه ای از تبعات این بحران عظیم را به تماشاگر نشان دهد، او البته با استفاده از نفوذی که داشته است به خوبی توانسته با مولتی میلیاردر های بانک مرکزی آمریکا، افراد با نفوذ وال استریت، نخست وزیر سنگاپور! و.. مصاحبه کند که این برای یک مستند ساز فقط می تواند در رویاهایش اتفاق بیفتد. اگر مایل هستید ببینید چه اتفاقی در بحران اقتصادی افتاده است ،فیلم ” Inside Job ” را از دست ندهید.

یادداشتی بر فیلم «شغل داخلی»
جدیدترین ساخته چارلز فرگوسن به نام «شغل داخلی» تمام آن چیزی که درمورد بحران سال 2008 باید بدانید را در خود دارد. همیشه این صحبت وجود داشت که عده ای از بازیگران عمده بازار وال استریت به گونه ای در اداره کشور دخالت کرده اند که در نهایت بیشترین سود ممکن را از بدبختی و فقر دیگران ببرند، اما حالا و با ساخته شدن این مستند فرگوسن (کارگردان) توانسته به گونه ای کاملا دقیق و محکم صحت این ادعا را ثابت کند. او که قبلا توانایی خود در تحقیق و تفحص را با فیلم «بدون چشم اندازی از پایان» درمورد جنگ عراق نشان داده بود حالا بار دیگر توانسته به بهترین شکل یکی از مسائل مهم تاریخ معاصر امریکا را واکاوی کند.

پیام «شغل داخلی» واضح و در عین حال به شدت تلخ است:

وال استریت قوانین کشور را تعیین می کند و این کار را نه به شیوه ای پنهانی بلکه در مقابل چشمان مردم امریکا انجام می دهد. آنها برنامه دقیق را برای سود حداکثری خودشان طراحی کرده اند، برنامه ای که اگر از خودشان نباشید هرگز نمی‎توانید در زمان اجرایی شدن آن عمق و مکانیسم دقیق آنرا متوجه شوید. طعمه اصلی آنها برای این طرح گروهی از مردم بودند که می خواستند از طریق گرفتن وام از بانک های محلی اقدام به خرید خانه کنند. آنها بی خبر بودند که وامی که می گیرند در واقع ریسک بسیار بالایی دارد و از قبل به بانک های سرمایه گذاری بسیار عظیم بین المللی فروخته شده است. بسیاری از مردم خانه هایشان را از دست دادند و به جمعیت عظیم بی خانمان های امریکا اضافه شدند، آنها در واقع به چادر نشینانی پیوستند که بر اثر بحران های دیگر و در سالهای گذشته خانه هایشان را از دست داده بودند. ممکن است از خودتان بپرسید که چرا افرادی باید سعی کنند زندگی دیگران را این گونه به نابودی بکشانند؟

فرگوسن (کارگردان) با یک روانشناس مصاحبه می کند که به بسیاری از افراد داخل وال استریت مشاوره داده است. او ادعا می کند که این افراد از نظر اخلاقی و روانی به شدت فاسد هستند و خود عمل کلاه برداری برایشان جذابیت روانی دارد، آنها همچنین عاشق موادمخدر و فاحشه هایی هستند که دستمزدشان را مستقیماً از شرکت های زیرمجموعه وال استریت دریافت می کنند. یکی از عواملی که باعث موفقیت فیلم شده بدون تردید صدای آرام و با حوصله مت دیمون در نقش راوی فیلم است که این حجم عظیم اطلاعات را با حوصله و آرامش به بیننده منتقل می کند. «شغل داخلی» بدون تردید یکی از شوکه کننده ترین مستندهایی است که تاکنون درمورد امریکا ساخته شده اما مفاهیم و هشدارهای اجتماعی آن تنها مختص این کشور نیست و می تواند برای تمام کشورهای سرمایه داری کاربرد داشته باشد.

واکنش های مخاطبان در شبکه های اجتماعی:

نظر مثبت:
یک مستند به شدت تکان دهنده که اگر به مفاهیم اون فکر کنید می فهمید از هر فیلم ترسناکی اضطراب آورتره. فیلم به خوبی فساد سیاسی – اقتصادی حاکم بر امریکا رو افشا کرده و تونسته ریشه های بحران اقتصادی سال 2008 رو نشون بده.
نظر منفی:
این مستند موضوع جذابی داره اما بیش از حد یک طرفه ساخته شده و به خیلی از عوامل اصلی بحران اقتصادی توجهی نشون نمیده.

Inside Job

کارگردان : Charles Ferguson

نویسنده : Charles Ferguson

راوی : Matt Damon

ژانر : مستند

درجه سنی :  PG-13( مناسب برای افراد بالای بالای 13 سال)

زمان : 120دقیقه